Een tijdje terug vroeg een lievelingskennis me of ik nog goede tips had om korte verhalen te schrijven. Daar heb ik even over nagedacht, ik heb een mailtje teruggestuurd en nu, heel veel later, leek het me een goed idee om mijn antwoorden af te stoffen en aan te vullen in een blog.
Dus jij wil een kort verhaal schrijven?
Korte verhalen zijn de gateway drug van de beginnende schrijvers. Je zit minder lang vast aan één onderwerp, je leert schrijven door het te doen en je ziet vrij snel het resultaat van je arbeid. Maar de eerste keer kan overdonderend zijn. Want hoe begin je? En wat komt er allemaal bij kijken?
Ik trek meteen mijn stokpaardje van stal om je op weg te helpen:
1 Gewoon beginnen
Maar hoe? Dat was ook een van de vragen van mijn lievelingskennis. Hoe begin je aan een bundel korte verhalen? Het korte antwoord is: niet. Je begint bij één verhaal en de bundel volgt dan vanzelf wel. Je hoeft niet de hele bundel te hebben uitgedacht voor je begint te schrijven. Er hoeft geen rode draad door te lopen (mag wel!). Dat scheelt jou weer een heleboel tijd en opstartperikelen.
Begin gewoon aan één verhaal en begín ook echt! Spreek jezelf streng toe als je uitstelgedrag of faalangst aan komt kloppen en doe alsof je niet thuis bent.
2 Maak er tijd voor vrij
Na het ‘gewoon beginnen’ moet je wel doorzetten om iets op papier (of pixel) te krijgen. Rooster jezelf uit, zeg nee tegen vrienden als je eigenlijk ja wil zeggen, trek de deur achter je dicht. Doe wat voor jou werkt. Een planning of deadline? Doe dat! Geen vastomlijnde route of tijdspad, maar juist iedere dag een minisprint? Doe dat! En maak er tijd voor vrij.
Als je jezelf het doel zou stellen om één kort verhaal per maand te schrijven, dan heb je vandaag over een jaar een bundel bij elkaar.
3 Brainstormen over de kern van je verhaal
Ja duh. Het is verleidelijk om ‘gewoon te beginnen’ aan een kort verhaal, zoals ik hierboven al roeptoeterde. En voor sommige schrijvers werkt dat ook het beste, om al schrijvend te ontdekken. Maar het kan ook goed zijn om van tevoren een bepaald idee te hebben van waar je naartoe wil met je verhaal. Dat hoeft geen gedetailleerd plot te zijn, het kan ook een sfeer zijn die je wil oproepen of een idee dat je wil uitwerken.
4 Gooi de lezer in het diepe
Een kort verhaal hoeft geen (lange) inleiding te hebben, je kunt de lezer meteen in de stortkoker stoppen en de diepte in slingeren. En doe dat dus ook!
De eerste zin van ‘The Shivering’ van Chimamanda Ngozi Adichie trekt je direct het verhaal in:
‘On the day a plane crashed in Nigeria, the same day the Nigerian first lady died, somebody knocked loudly on Ukamaka’s door in Princeton.’
(Bron: Chimamanda Ngozi Adichie, ‘The Shivering’, Vintage Books: 2009)
In deze zin gebeurt een heleboel, zonder dat hij volgepropt overkomt. Je leest dat er een vliegtuig is neergestort in Nigeria, dat de first lady is overleden en dat de hoofdpersoon, Ukamaka, niet in Nigeria maar in Amerika woont. Er worden direct een heleboel verbanden gelegd die je als lezer verder wil onderzoeken: wat is er gebeurd? En wat heeft dat te maken met Ukamaka? En: wie klopt er op haar deur?
5 Vaart (en korte beschrijvingen)
Ook de verteltechniek van een kort verhaal is anders dan die van een roman. Het verhaal is korter en sneller. Je kan dus niet op dezelfde manier schrijven als bij een roman. De scènes zijn korter en daar moet je je beschrijvingen op aanpassen. Als die te lang zijn, rem je de vaart van het verhaal te veel en dat is juist wat zo goed werkt in korte verhalen.
6 Ontwikkeling van je personages
Personages hoeven geen ontwikkeling door te maken in korte verhalen. Een kort verhaal is maar een klein blikje in het leven van de hoofdpersoon. Ook in romans is personageontwikkeling niet verplicht, maar het is wel gebruikelijk. Ook een overstroming aan personages kan je verhaal direct om zeep helpen.
7 Ruimte voor experiment
Een kort verhaal mag vreemder, draconischer, onrealistischer zijn dan een roman. Het is de perfecte ruimte voor experimenten met taal en vorm, met ritme, poëzie en klank. Alles wat een roman onrealistisch zou maken, past perfect bij het korte verhaal.
De verhalenbundel Calypso van David Sedaris is een bundel waarin ook wordt afgeweken van het klassieke korte verhaal. Niet zozeer door middel van experiment, maar omdat het memoir-achtige vertellingen zijn over zijn eigen leven. In ieder verhaal reis je een stukje met de schrijver mee, kijk je wat hij aan het doen is en hoe het hem vergaat. En dat is interessant! David Sedaris doet dat bovendien met zoveel humor en zelfspot dat je hem direct in je hart sluit. De moeite waard om te lezen als je benieuwd bent naar alternatieve vormen van het korte verhaal.
8 Stel een deadline voor jezelf
Dit sluit aan op nummer 2 uit deze lijst, maar het verdient ook een nummer helemaal voor zichzelf. Als het jouw grote droom is om een kort verhaal te schrijven, neem jezelf dan serieus en pen een deadline neer in je agenda. Je kunt een deadline een stuk leuker maken door hem anders te noemen, bijvoorbeeld een challenge. Daag jezelf uit om 12 verhalen in 12 maanden te schrijven of om één kort verhaal te schrijven in twee weken. En je begint… NU!
9 Lees korte verhalen!
Dit is ook een beetje een dooddoener, maar vooral door te lezen pik je op hoe korte verhalen in elkaar zitten. Je kan een uitgeklede roman van je korte verhaal maken, maar je kan ook juist inspelen op de genre-specifieke eigenschappen. Niets hoeft en alles mag.
Mijn favoriete korteverhalenbundels*:
Jorge Luis Borges, De bibliotheek van Babel
Roald Dahl, Kiss kiss
Sally Rooney, Mr Salary
Daisy Johnson, Fen
Chimamanda Ngozi Adichie, The thing around your neck
David Sedaris, Calypso
Oscar Wilde, Het granaatappelhuis
Bundels die nog op mijn leeslijst staan (en waar ik nog niet aan toe ben gekomen – of die nog moeten verschijnen):
Roos van Rijswijk, De dwaler
Edna O’Brien, Saints and sinners
Etgar Keret, Mijn konijn van vaderskant
Hanna Bervoets, Een modern verlangen (verschijnt juni 2021)
*Te koop bij je lokale boekhandel, ook online! #steundeboekhandel
10 Vraag feedback
Het is makkelijker om feedback te vragen op een kort verhaal dan op een hele roman, dus ook met dit punt zit je gebakken. Je ontwikkelt je alleen als schrijver door te doen én te leren van feedback op je werk.
Tot slot een paar woorden van de meester van het korte verhaal, Stephen King:
Dat was ‘m voor vandaag. Welke korteverhalenbundels staan er op jouw leeslijst? Wat zijn je lievelingsbundels? En waar zou jij graag een blog over zien? Zijn er specifieke onderwerpen die je maar blijven lastigvallen? Stuur me een taart! (een mail of comment mag ook)
PS: over twee weken: waarom je géén korte verhalen moet schrijven.
Verder lezen
5 geheimen om je schrijfroutine VOOR je te laten
Waarom ik ‘Show, don’t tell’ een contraproductief schrijfadvies vind
Nog 3 slechte schrijfadviezen (+ hoe schrijftalent tegen je kan werken)
Voorkom deze 8 veelgemaakte fouten van beginnende schrijvers!
Hoe vergroot je je schrijfproductiviteit in 2020? 10 tips!
Dit blog bevat affiliate links naar libris.nl. Als je op deze website iets koopt, ontvang ik een kleine commissie. Het kost jou niets extra’s!