Kinderboeken zijn voor alle leeftijden. Waarom? Ze zijn lekker tegendraads (als het goed is), ze bieden een andere blik op de wereld en ze laten je even ontsnappen aan het soms veel te serieuze volwassenenbestaan. Wel zo fijn. Daarom ben ik er groot voorstander van dat volwassenen af en toe ook kinderboeken lezen. Doe eens even gek, we doen al normaal genoeg!

Hierbij 12 van mijn favoriete kinderboeken (in willekeurige volgorde).

1 Iep, Joke van Leeuwen

De boeken van Joke van Leeuwen zijn geweldig voor kinderen, maar eigenlijk begrijp je pas als je ‘groot bent’ hoeveel nuance erin zit. Haar kijk op de wereld is zo uniek dat je ook als volwassene wordt verrast. Ze observeert zonder een waardeoordeel te hangen aan wat ze ziet, iets wat voor volwassenen niet makkelijk is. Ze buigt taal in een vorm die perfect aansluit op haar speelse en lekker eigenzinnige blik.

Over Iep:

Op een dag ziet Warre onder een struik iets vreemds liggen. Hij weet niet of het een vogel is in de vorm van een meisje, of een meisje in de vorm van een vogel. Hij neemt het wezentje mee naar huis. Zijn vrouw Tine wil het houden, alsof het haar eigen kind is. Maar het heeft vleugels…

Daarom meteen maar nog een:

2 Een halve hond heel denken, Joke van Leeuwen

Ook dit boek gaat over kijken, maar dat is vaak zo in de boeken van Joke van Leeuwen. Ze leert je dingen zien die normaal lijken, maar het niet zijn. En is het niet zo dat veel volwassenen de kinderlijke verwondering het meeste missen? Joke van Leeuwen weet die verwondering terug te brengen en aan te scherpen.

Over Een halve hond heel denken:

Met een pak foto’s, een stel schilderijen, reclamefolders, een mes, de computer en haar tekenstift bij de hand voert Joke van Leeuwen je door dit boek over hoe je kunt kijken, en over wat al dat kijken met je doet. Soms gaat het over Belangrijke Zaken, maar Joke doet dat op zijn Van Leeuwens: speels en licht. 

3 De GVR, Roald Dahl 

Nog een schrijver die speelt met taal, maar dan weer op een andere manier. In de GVR kijk je met een frisse blik naar de mensenwereld en je gaat zelfs op bezoek bij de koningin van Engeland. Normaal gesproken zou ik daar niet direct warm voor lopen, maar in dit boek is de koningin gewoon cool! In de boeken van Roald Dahl zijn de kinderen lekker (eigen)wijs en tegendraads, daar kunnen wij nog een voorbeeld aan nemen.

Over De GVR:

Sofie ligt ’s nachts in bed, maar slaap is wel het laatste waar ze aan denkt. Voor haar raam staat een reus zo hoog als een huis, die haar uit bed plukt en ontvoert! Maar Sofie heeft geluk. Deze Grote Vriendelijke Reus spreekt eigenaardig en gebruikt de raarste woorden, maar is wel heel aardig. Wat hij Sofie echter vertelt over de andere reuzen is vreselijk. Sofie en de GVR bedenken een slim plan, waardoor alle kinderen weer veilig in hun bed kunnen liggen.

4 De brief voor de koning, Tonke Dragt

Kom ik aan met het boek, terwijl de serie net op Netflix is verschenen. Ik weet het. Maar laten we het toch even over het boek hebben… Het taalgebruik vind ik inmiddels licht verouderd, maar het verhaal zelf is tijdloos en meeslepend. Tonke Dragt werkte vroeger als tekendocent op basisscholen. In het begin vond ze het moeilijk om de klas onder controle te krijgen en daarom begon ze verhalen te vertellen, waar ze vervolgens tekenopdrachten aan ophing. De kinderen hingen aan haar lippen en konden niet wachten om aan de slag te gaan met de opdrachten. Superslim! Haar verhalen bleken zo in de smaak te vallen dat ze ze is gaan opschrijven. En zoals altijd: het boek is beter dan de film/serie.

Over De brief voor de koning:

Tiuri verbreekt de regels, die bepalen dat hij met niemand mag praten in de nacht voordat hij tot ridder zal worden geslagen. Hij opent de deur. Het verzoek dat hem wordt gedaan blijkt een heel gevaarlijke opdracht. Tiuri wordt achtervolgd door boosaardige Rode Ruiters, die hem met de dood bedreigen. Maar hij is vast van plan de uiterst belangrijke brief bij koning Unauwen te bezorgen. De Zwarte Ridder met het Witte Schild heeft niet voor niets zijn leven gegeven…

5 Misschien wisten zij alles, Toon Tellegen

Gewoonweg geniaal. Van Toon Tellegen maakt het niet uit wat je oppakt, zijn droge humor is in al zijn werken aanwezig. Alleen al deze titel laat me het water in de ogen lopen: Is er dan niemand boos? Hij is bij uitstek een auteur die veel door volwassenen wordt gelezen vanwege de gelaagdheid en filosofische lading van zijn werk. Misschien wisten zij alles is een prachtige bundel van zijn befaamde dierenverhalen voor jong en oud.

6 Bloomsbury Group-serie, Rindert Kromhout

In dit verhaal word je meegenomen in het leven van de familie van Virginia Woolf uit het perspectief van haar elfjarige neefje Quentin Bell. Kromhout weet het Engelse landschap en de kunstzinnige Bloomsbury Group beeldend tot leven te wekken. Een meeslepend, inspirerend en ontroerend YA-verhaal. Boeken in deze reeks: Soldaten huilen niet (1), April is de wreedste maand (alternatieve titel: Anders dan wij) (2) en Vertel me wie wij waren (3).

Over Soldaten huilen niet:

In de zomer van 1937 meldt Julian Bell, 21 jaar oud, zich aan bij de Internationale Brigades, om te gaan meevechten in de Spaanse Burgeroorlog. Julian is communist. Zijn jongere broer Quentin wil schrijver worden en heeft de beste leermeesteres die hij zich kan voorstellen: zijn tante, de schrijfster Virginia Woolf. In Soldaten huilen niet vertelt Quentin over de twaalf jaren die aan Julians vertrek vooraf gaan. Hij vertelt over Charleston, het fantastische huis op het Engelse platteland waar ze in 1925 zijn gaan wonen, en over de kleurrijke bewoners en bezoekers van dat huis. Het is een rijke, inspirerende wereld van schrijvers en schilders waar de kinderen in opgroeien allemaal mensen die hun geheel eigen weg gaan, zonder zich iets aan te trekken van hoe het zogenaamd hoort of wat de buitenwereld vindt. Maar dan ineens is er de leugen die aan het licht komt, die ene onwaarheid van lang geleden, een leugen die enorme gevolgen zal hebben.

7 De veger, Jonathan Auxier

Een ontroerend historisch jeugdboek over een jong meisje dat als schoorsteenveger in Londen werkt. In het verhaal word je meegenomen langs haar verdriet en onbegrip als ze de schoonsteenveger verliest die haar onder zijn hoede heeft genomen, waarna ze wordt opgenomen in het veegbedrijf van een bullebak voor wie geld belangrijker is dan het leven van de kinderen. De hoofdpersoon ontpopt zich tot een (hedendaags aanvoelende) vrijheidsstrijder, die opkomt voor de rechten van de kinderen in Londen. Een sprankelend verhaal!

Over De veger:

Het is vijf jaar geleden dat de Veger is verdwenen. Sindsdien heeft Nan geen andere keuze dan te werken als schoorsteenveger voor de meedogenloze Wilkie Crudd. Wanneer Nan tijdens het vegen vast komt te zitten in een brandende schoorsteen, is ze bang dat ze er nooit meer uit zal komen. Maar dat wordt ze gered door een golem, een wezentje gemaakt van roet en as. Charlie is lief, onschuldig en nieuwsgierig naar de wereld om zich heen. Er ontstaat een onverwachte, hechte vriendschap. Kunnen zij samen ontsnappen aan de wrede Wilkie Crudd?

8 Meester van de zwarte molen, Otfried Preussler

Dit boek heeft vroeger diepe indruk op me gemaakt. Ik zou het eigenlijk eens moeten herlezen om te zien hoe ik het met volwassen ogen ervaar. Dat gaat op de to-dolijst!

Over Meester van de zwarte molen:

Krabat belandt als leerling op een molen diep in de sombere bossen van Bohemen. De molen blijkt een school voor zwarte kunst te zijn en de molenaar is Meester in de toverkunst. Twaalf knechten houdt hij gevangen, twaalf leerlingen. Weglopen is onmogelijk, want alle wegen lopen terug naar de molen. Krabat gaat de strijd aan.

9 Briefgeheim, Jan Terlouw

Dit was een van mijn favoriete boeken als kind, maar ik heb het sindsdien niet meer herlezen. Ik vraag me af of het taalgebruik inmiddels is verouderd. Wat me wel opvalt is dat onderwerpen als moord vroeger veel vaker voorkwamen in kinderboeken. Nu zie je het vooral in boeken voor wat oudere kinderen en tieners (Young Adult). 

Over Briefgeheim:

Eva loopt weg van huis omdat haar ouders altijd ruzie maken. In haar schuilplaats ontdekt ze dat er een plan voor een moord wordt beraamd. Samen met de buurtkinderen brengt ze het complot aan het licht.

Ook een aanrader van Jan Terlouw: Pjotr.

10 Het raadsel van alles wat leeft, Jan Paul Schutten en Floor Rieder

Kennis wordt op een inspirerende manier gedeeld: aantrekkelijk vormgegeven, toegankelijk, humoristisch, niet encyclopedie-achtig (al vond ik encyclopedieën als kind ook geweldig). 

Over Het raadsel van alles wat leeft: 

Met dit prachtige boek levert succesauteur Jan Paul Schutten zijn magnum opus af. Of in ieder geval zijn voorlopige magnum opus, want gelukkig denkt hij nog niet aan ophouden. Hij deelt hierin met ons zijn kennis over het wonder van het leven en de evolutie. Wat is ‘leven’ precies, hoe is het ontstaan, hoe planten levende dingen zich voort en waarom gaat alles wat leeft ooit dood? Wat heeft Cor Grootjes uit Driel gemeen met een haai? Of met de bacteri?n in zijn sokken? Dat zijn slechts enkele van de grote vragen waar Jan Paul Schutten een helder antwoord op geeft. De prachtige illustraties zijn van Floor Rieder.

11 Zwerveling, Peter van de Ende

Dit prachtige prentenboek heeft net als Monkie van Ingrid en Dieter Schubert geen tekst. Het verhaal wordt in zijn geheel verteld door zwart-wittekeningen. De illustraties zijn volwassen, maar ook fantasierijk. Dit boek is baanbrekend op meerdere vlakken. Niet alleen is het een gewaagde keuze om helemaal geen tekst op te nemen (I love it!), ook uitsluitend zwart-witillustraties is niet meteen voor de hand liggend voor prentenboeken (I love it!). Het is daarom een kinderboek met een twist. Net als sommige andere boeken in deze lijst is het misschien zelfs wel meer een boek voor volwassenen.

Over Zwerveling:

Aan boord van een schip wordt een bootje gevouwen en voorzichtig te water gelaten. Dan vaart het schip weg en staat het bootje er alleen voor. Het vaart over de oceaan, langs riffen en polen en tussen ijsschotsen door. Het laveert tussen scholen vissen, wuivende waterplanten en angstaanjagende zeemonsters. Het verbaast zich over een wonderlijke sprookjeswereld boven en onder water, doorstaat stormen en redt zich uit benarde situaties. Ten slotte komt het na een lange reis aan in de haven, waar een verrassing wacht.

12 Welk boek mag volgens jou niet in deze lijst ontbreken?

Er komt binnenkort nog een vervolg op dit blog, maar in de tussentijd ben ik benieuwd welk boek volgens jou echt niet mag ontbreken in bovenstaande lijst! Wat is jouw favoriete kinderboek? Welk kinderboek zou iedereen volgens jou moeten lezen? Ik ben heel benieuwd!

Verder lezen

Mijn favoriete boeken over schrijvers
Tips voor langzame lezers
Favoriete boeken van 2019
Voor alle leeftijden (de Volkskrant)
Wat dit nijlpaard je kan leren over kinderpoëzie (NRC Handelsblad)

_{Dit blog bevat affiliate links naar libris.nl. Als je op deze website iets koopt, ontvang ik een kleine commissie. Het kost jou niets extra’s!}