De mythe van het schrijverschap
Het schrijverschap is omgeven door mythes. ‘Het is een lijdensweg.’ ‘De schrijver is een genie en een manuscript komt er in één vloeiende beweging uit rollen op een donker zolderkamertje.’ De realiteit is minder romantisch: oefening baart kunst. Het is hard werken en een groot deel van het schrijfproces bestaat uit herschrijven en schrappen. Hoewel iedere schrijver zijn eigen routine heeft, is er toch een aantal handige tools waar je als schrijver gebruik van kunt maken.
1. Scrivener
Scrivener: love it or hate it. Dit programma is ontworpen om al je bestanden in één overzichtelijk document bij elkaar hebt. Je hoeft dus niet 20 Word-bestanden open te hebben staan waartussen je steeds moet wisselen. In Scrivener heb je alles overzichtelijk in één bestand: je plot, personages, setting, aantekeningen, research en wat je allemaal nog meer nodig hebt bij je boek (bijvoorbeeld inspirerende citaten). Het fijne is dat het niet lineair is, zoals Word. Je kunt dus veel makkelijker switchen tussen het begin, midden en einde – en al je aantekeningen. Ook kun je het helemaal indelen naar je eigen wensen en behoeften. Je kunt Scrivener vrijblijvend uitproberen om te kijken of het iets voor jou is. Verkocht? Dan betaal je daarna eenmalig 53 euro.
2. Renkema’s Schrijfwijzer
De Schrijfwijzer van Jan Renkema mag eigenlijk in geen enkele (schrijvers)boekenkast ontbreken. Het is een van de meestgebruikte naslagwerken van de Nederlandse taal en een handige tool voor schrijvers en redacteuren. Er komt regelmatig een geüpdate versie uit en er is een online platform waar je gebruik van kunt maken. Alles wat je als schrijver moet weten staat in dit boek!
3. Groene Boekje / Woordenlijst
Nogal een dooddoener, maar daarom niet minder belangrijk in deze lijst: het Groene Boekje, de grondwet voor iedereen die met taal werkt. Hierin staan alle conventies opgenomen op het gebied van spelling, stijl, interpunctie, et cetera. Het Groene Boekje wordt door alle uitgeverijen gebruikt als leidraad. Staat een woord of taalkwestie hier niet in, dan wordt uitgeweken naar Van Dale en Taalunieversum en daarna naar Onze Taal. Het Groene Boekje is ook gratis online te raadplegen.
4. Van Dale Online
De online versie van de Van Dale is zo’n beetje mijn rechterhand geworden. Er is een beperkte versie gratis beschikbaar, maar de betaalde versie is het meer dan waard. Kijk en huiver:
Van Dale Online kost 75 euro inclusief btw voor jaartoegang.
5. Taalunie & Taaladvies
Taalunie is de Nederlandse taalautoriteit, die bijhoudt hoe de taal zich ontwikkelt en die het Groene Boekje samenstelt. Taalunie heeft een eigen adviespagina, Taaladvies, waarop je allerlei taalkwesties kunt opzoeken. Een heel handige pagina van Taaladvies is de officiële spelling van aardrijkskundige namen in het Nederlands.
6. Onze taal
Dat ‘hun’ geen onderwerp kan zijn weten we wel, maar wanneer kan het dan wel gebruikt worden? En wanneer worden werkwoordsvormen aan elkaar geschreven en wanneer los? Onze Taal weet raad! Het grote voordeel is dat er veel voorbeelden worden gegeven waardoor je snel antwoord krijgt op een specifieke taalvraag. Onze Taal hanteert de witte spelling, die iets vrijer is dan de groene spelling. Veel uitgeverijen verkiezen Taalunie en Taaladvies boven Onze Taal, omdat Onze Taal geen officieel overheidsorgaan is.
De pagina die ik zelf al-tijd gebruik tijdens het schrijven en redigeren is de lijst met alle vormen van er + voorzetsel + werkwoord. Is het ervandoorgaan, ervandoor gaan of er vandoorgaan? (het is de middelste)
7. (e-)ANS
De Algemene Nederlandse Spraakkunst (ANS) is de meest uitgebreide beschrijving van de Nederlandse grammatica. Er worden veel voorbeelden gegeven en met een beetje oefening is de ANS een gebruiksvriendelijk naslagwerk. Er is ook een online editie beschikbaar waarin makkelijk kan worden gezocht naar taalkundige verschijnselen van het Nederlands. Ook als je geen gericht probleem hebt, is het ontzettend interessant om eens naar de e-ANS te kijken.
8. NaNoWriMo
In mijn blog van vorige week deelde ik mijn tips voor Preptober, de maand die voorafgaat aan NaNoWriMo (National Novel Writing Month). NaNoWriMo is een internationaal online evenement waarin je gaat proberen om in één maand tijd (de eerste versie van) een boek van 50.000 woorden te schrijven. NaNoWriMo biedt een uitgebreid prepboek aan dat je kan helpen om je doel te behalen, maar uiteindelijk is het vooral een handig hulpmiddel om jezelf aan te sporen om door te zetten. Het is soms makkelijker om iets samen te doen en de actieve community zorgt ervoor dat je niet zomaar opgeeft. NaNoWriMo is niet voor iedereen weggelegd, het kan ook juist onnodige druk op je leggen, zoals in dit blog te lezen is (Engels).
Welke tools gebruik jij? Wat vind jij fijn werken en wat juist niet?
Schrijf ze!
Verder lezen
10 tips voor Preptober (NaNoWriMo)
9 originele cadeaus voor schrijvers
De slushpile 101: de waarheid over ongevraagde manuscripten
19x self-care voor schrijvers
Dit blog bevat affiliate links naar libris.nl. Als je op deze website iets koopt, ontvang ik een kleine commissie. Het kost jou niets extra’s!